“จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อคนเราสัมผัสกันไม่ได้อีกต่อไป”

        คำถามของคุณ Helena Backlund Wasling นักประสาทวิทยา ประจำมหาวิทยาลัยกอเธนเบิร์ก ประเทศสวีเดน กลายมาเป็นหนึ่งในหัวข้อบทสนทนาของเรา เมื่อต้องรักษาระยะห่างทางสังคมอย่างต่อเนื่อง

        ตั้งแต่เดือนมกราคมถึงมีนาคมปีที่แล้ว มีผลสำรวจผู้คนในอังกฤษระบุว่าประชากร 54 ใน 100 คนได้รับผลกระทบทางจิตใจเพราะการเว้นระยะห่างทางสังคมเนื่องจากโควิด (COVID-19) ไม่ต่างกับผลกระทบทางร่างกายหรือรายได้เลย

เว้นระยะ – ห่วง

        ร่างกายของเราถูกออกแบบมาให้ตอบสนองต่อการสัมผัส ไม่ใช่แค่สัมผัสและรับรู้ถึงสิ่งแวดล้อมรอบตัวเท่านั้น เพราะผิวหนังมนุษย์ยังมีเส้นใยประสาทเป็นจำนวนมาก ทำหน้าที่เหมือนเซ็นเซอร์ คอยตรวจจับอารมณ์ความรู้สึก

        คุณเฮเลนาแนะนำให้เรารู้จักกับ CT afferents เซลล์ประสาทที่คอยรับรู้ความเจ็บปวดและอุณหภูมิ กระจายตัวอยู่แทบจะทุกตารางนิ้วบนผิวหนังของเรา เกี่ยวโยงกับทุกความสัมพันธ์ การเชื่อมต่อทางสังคม และความรู้สึกของผู้คน สิ่งหนึ่งที่ CT afferents ทำคือคอยส่งสัญญาณไปที่เยื่อหุ้มสมองส่วนสมดุลอารมณ์ การสัมผัสจึงทำให้เรารู้สึกปลอดภัย

        เราถูกตั้งโปรแกรมให้ตอบสนองต่อการกอดอย่างอ่อนโยนของเพื่อนมนุษย์ ‘กอด’ จึงเป็นเสมือนยาบำรุงอารมณ์ที่ดีที่สุด แสดงถึงความห่วงใย ให้ความอบอุ่นใจกับอีกฝ่ายว่าฉันรับรู้ถึงการมีอยู่ของเธอ

        ไม่ใช่แค่อารมณ์และสังคม การสัมผัสกับเพื่อนร่วมโลกยังช่วยบรรเทาความเครียดและความเจ็บปวดได้ด้วย

การสัมผัส – สบู่

        พูดถึงการสัมผัสจับมือถือแขนในยุคไวรัสระบาดแบบนี้ ชวนให้นึกถึง ‘สบู่’ ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดราคาหลักสิบไปจนถึงหลักพัน ที่ใกล้ตัวและมีประสิทธิภาพในการป้องกันโควิดไม่แพ้ใคร

        สบู่ลื่นๆ ที่เราใช้ทำความสะอาดกันมานับพันปี มีวิวัฒนาการที่น่าสนใจไม่น้อย จากการต้มไขมันสัตว์กับขี้เถ้าเพื่อชำระคราบสกปรก เดินทางมาสู่ยุคที่สบู่ถูกผลิตในห้องปฏิบัติการไม่ใช่ในหม้อต้ม และใช้วัตถุดิบที่บางคนคาดไม่ถึงอย่างจุลินทรีย์  สาหร่าย เชื้อรา และยีสต์

        ปัจจุบันมีนักวิจัยทดลองใช้กระบวนการทางเทคโนโลยีชีวภาพมาผลิตสบู่ ด้วยการเลี้ยงสาหร่ายในที่มืด แล้วให้น้ำตาลสายยาว (Polysaccharide) ที่มีอยู่ในแป้งหรือเส้นใยของพืชเป็นอาหาร หลังจากนั้นสาหร่ายจะเผาผลาญน้ำตาลแล้วผลิตน้ำมันสำหรับใช้ทำสบู่ได้ ซึ่งจะช่วยลดการปล่อยก๊าซที่ทำลายสิ่งแวดล้อมและสามารถย่อยสลายทางชีวภาพ

ไม่ใช่แค่สบู่เท่านั้น กระบวนการทางเทคโนโลยีชีวภาพอย่างการหมัก เผาผลาญน้ำตาล ยังต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ที่เราใช้ในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็น เครื่องสำอาง ผงซักฟอก หรือน้ำหอมได้อีกด้วย

        “ล้างมือด้วยสบู่บ่อยๆ อย่างน้อย 20 วินาที” ยังคงเป็นคำแนะนำในการดูแลสุขภาพกายที่เราไม่อาจละเลย เพิ่มเติมคือดูแลสุขภาพใจ อย่างที่คุณเฮเลนาแบ่งปันเทคนิคไว้ใช้ยามกักตัวคือ ใกล้ชิดกับสัตว์ที่มีขนยาว จะช่วยลดความเครียด ลดอัตราการเต้นของหัวใจและความดันโลหิต

        หรืออาบน้ำอุ่น เพราะเมื่อปล่อยให้น้ำไหลผ่านบนผิวหนังช้าๆ มีแนวโน้มที่ CT afferents จะตอบสนอง ช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อ คลายความตึงเครียด

        อย่างน้อยสบู่และสายน้ำ ก็ช่วยให้เรารู้สึกปลอดภัยในช่วงเวลาที่ต้องเว้นระยะห่างทางสังคมก่อนกลับเข้าสู่ภาวะปกติ

อ้างอิง

https://www.nytimes.com/2014/05/31/business/biofuel-tools-applied-to-household-soaps.html